MASKE TARİHİ
İnsanoğlu bu zamana kadar birçok salgın ile mücadele etti. Bu mücadele sırasında çok fazla kayıp verdi. Örnek verecek olursak kara veba, İspanyol gribi, SARS, domuz gribi, ebola ve son olarak codiv-19. Bunlarla mücadelede farklı yöntemler izlenmiştir. Sebebi ise bazılarının ana nedeninin virüs bazılarının ana nedeninin bakteriler olmasıdır. Ancak hepsinde ortak kullanımda olan bir araç vardır. Buna ” maske ” adı verilmektedir. Peki maskenin tarihi hakkında neler biliyoruz. Yazımızda bunlardan bahsedeceğiz.
İlk Maske Girişimleri
Modern Avrupa dönemi olarak adlandırılan dönemde kara veba salgınında salgından korunmak için maske kullanılmıştır. Ancak bu maskeler günümüz maskelerinden çok farklı görünmektedir. Maskenin şekli gagalı bir kuşa benziyordu. Ağız kısmının içine koyulan güzel kokulu çiçekler ve yapraklar ile mikrobun öldürüldüğü düşüncesi vardı. O dönem hastalığın lağım gibi kötü kokan yerlerden bulaştığı düşünüldüğü için böyle bir yöntem kullanılmıştır. Ancak o dönemdeki kara veba salgını farelerde bulunan pirelerin ısırmasıyla bulaşmaktadır. Dolayısıyla bu maskenin pek bir koruma etkisi yoktu.
Modern Maske
Günümüz maskesinin ortaya çıkışını sağlayan durum ise farklıydı. ilk olarak Joseph Lister , yara hastalıklarına, Louis Pasteur’ün tarif ettiği gibi küçük mikroskobik canlıların sebep olduğunu kanıtladı. Bunları ise antiseptik maddeler kullanarak engelleyebileceğinin söyledi. Daha sonra ki çalışmalarda ise bu mikroskobik canlıların vücuda girmesinin engellenmesi amaçlanmıştır. Bu amaca sebep olan olay ise Wrocław (Breslau) Üniversitesi cerrahi bölüm başkanı Jan Mikulicz-Radecki ve Carl Flügge’in solunum damlacıklarının mikrop taşıyabildiğini tespit etmesi oldu. Bundan sonra Jan Mikulicz-Radecki cerrahi bir işlem sırasında maske takmaya başladı. Paris’te bulunan cerrah Paul Berger ise aynı yıllarda operasyon odasında maske takmaya başlamıştır. Maske konusunda olumsuz düşünceleri olan cerrahlar olsa da maske kullanımı sürekli artmıştır. 1869 yılından 1923 yılına kadar cerrahların üçte ikisinden fazlasının, 1935 yılına kadar ise çoğunun maske kullandığı tespit edilmiştir.
Cerrahi Maskelerin Halka Yayılması
Cerrahi maskelerin halk tarafından kullanılmasına neden olan olaylar, Mançurya vebası ve İnfluenza salgınıdır. İnfluenza salgınında kullanılması tartışma konusu olsa da Abd’de Polis güçleri, sağlık çalışanları ve halkın maske takması zorunluydu. Abd’nin bazı kesimlerinde ölüm sayılarındaki azalış maske takmayla ilişkilendirildi. Ardından maske takmanın amacı cerrahi işlemlerin önüne geçti. Artık insanlar hastalıklardan korunmak için maske takmaya başladı. Bu dönemde kullanılan maskeler genellikle yıkanıp tekrar kullanılmaktaydı. 1930’lu yıllara gelince ise maskeler artık tek kullanımlık kağıt maskelere dönüşmüştü. 1960’lı yıllarda ise artık maskeler tek kullanımlık sentetik maddelerden yapılmaya başlanmıştır. Bu maskelerin hem daha kullanışlı hem de içeri giren ve çıkan havayı filtrelediğinden dolayı koruma düzeyi daha fazladır. Daha sonraki yıllarda pamuk kumaşlı maskeler ile sentetik kumaşlı maskeler karşılaştırmıştır. Her ne kadar maske ile insanlar korunmaya çalışsa bile virüs kaynaklı hastalıkların korunma yöntemi aşıdır. Aşının tarihini anlatan içeriğimize buradan ulaşabilirsiniz.
