FERMUARIN TARİHİ

Fermuar günlük yaşantımızdaki kullanılabilirliğini almadan önce onun yerini alabilecek bağlama, birleştirme, kapama yöntemlerinden düğme, çıtçıt, ip, kanca gibi malzemeler ile yapılıyordu. Bu gibi yöntemler halen daha devam etse de fermuarın pratikliği diğer yöntemlerin önüne geçebilmeyi başarabilmiştir. Peki fermuarın günlük yaşantımızdaki kullanıma gelmesi ve tarihi süreçte ilk kez nasıl bulunduğuna bakalım.

İlk Fermuar Tasarımı

Fermuar, dünyanın farklı bölgelerinden 1850 yıllarından beri bağımsız olarak farklı kişilerce icat edilmiştir. Fakat ilk olarak 1851 yılında Amerika’da mucit ve sanayici Elias Howe Jr. tarafından kendi kendine aralıksız bir şekilde kapanabilen kumaş parçasını icat edilmiştir. Howe’un yapmış olduğu fermuar tasarımı, eski kancalı ve düğmeli kapatma yöntemlerinden çok da farklı değildi. Hem kullanımı zordu hem de üretimi çokça maliyetliydi. Bu nedenle Howe’un tasarımı pek ilgi görmedi.

1890’lı yılların başında Amerikalı mühendis Whitcomb Judson çizmelerde kullanmak için tasarlamış olduğu fermuar tasarımı ise bir sürgü ile birbirine kenetlenen karşılıklı kanca ve halka sıralarından oluşuyordu. Bu tasarıma destek olmak isteyen Lewis Walker, Judson ile birlikte Universal Fastener Company (Evrensel Tutucu şirketi) adlı bir şirket kurarlar ancak bu tasarımda kullanış olarak sık sık sıkıntı çıkartması üzerine bu girişim de başarısızlıkla karşılandı.

Modern Fermuar Tasarımı

Günümüzde kullanılan modern fermuar tasarımı, İsveçli elektrik mühendisi Gideon Sundback tarafından 1910’lu yıllarda Judson’ın tasarımını geliştirmesi üzerine ortaya çıktı.

Sert bir şerit üzerine tutturulmuş iki diş sırasından oluşan ve “Y” biçimli bir sürgüyle çalışma gösteren bu model daha kullanışlı bir fermuardı. Tasarımının patentini 1917’de alan Sundback bu mekanizmanın adını ‘Ayrılabilir Bağlantı’ (Separable Fastener) olarak almıştır.

1917 yılında Amerikan Hava Ordusu uçuş tulumlarında kullanılabilirlik bakımından kolaylık sağlayan Sundback’in tasarımı kullanmaya başlayınca icat bir anda popülerlik kazandı. Gelişen ABD ordusunda kullanımı artan ve 1930’lu yıllarda 2. Dünya Savaşı sırasında kullanımı milyonları aşarak moda sektörüne de giriş yaptı. 1950 yılına gelince moda sektöründe popüler hale gelen icat 300 milyara yakın bir satış ile tüm dünyada tanınan ve kullanılan bir icat oldu.